12 tips bij kauw-en slikproblemen

Deze adviezen zijn direct in de praktijk toepasbaar. Aanpassingen aan de individuele cliënt zijn waarschijnlijk noodzakelijk, omdat kauw-en slikproblemen in ernst variëren.

• Groente levert veel belangrijke voedingsstoffen en maar geen calorieën. Alle kleuren groenten leveren weer andere gezonde stoffen. Eet dus alle kleuren. De voedingspiramide raadt je aan om dagelijks veel groenten te eten. Puree van groenten, dikke soep van gekookte en gepureerde groenten en groentesap zijn eenvoudige manieren om extra groente binnen te krijgen.
• Fruit is in al zijn soorten en kleuren een van de belangrijkste leveranciers van gezondheid bevorderende stoffen. Alle kleuren fruit doen wel iets anders op het gebied van je gezondheid. Fruit levert vezels, vitamines en mineralen. Net als bij groente is het belangrijk om fruitsoorten af te wisselen. Door fruitpuree, smoothie en zelfgemaakte vruchtensappen kan je de fruitconsumptie verhogen.
• Met zuivel bedoelen we melk van koe, geit of schaap en alle producten die hiervan gemaakt zijn zoals kaas, yoghurt, karnemelk en kwark. Zuivel levert eiwitten, vitamines en ook calcium. Zure melkproducten geven vaak minder slijmgevoel in de mond. Kies bij ondergewicht voor volle zuivelproducten
• Tot deze groep behoren alle granen die gemaakt worden van de hele graankorrel. Dit is meer dan alleen het van tarwe gemaakte volkorenbrood. Ongeraffineerde granen zijn een bron van vezels, vitamines en mineralen. Het voedingspiramide advies is om verschillende graansoorten zoveel mogelijk af te wisselen omdat ieder graan andere eigenschappen heeft. Bij kauw en/of slikproblemen is een gladde pap een lekker alternatief voor brood.
• Tot de knollen rekenen we in de voedingspiramide aardappelen, maar ook de zoete aardappel, de aardpeer en cassave. Ze zijn een bron van zetmeel maar leveren ook andere voedingstoffen. Het advies is net als bij de granen verschillende soorten knollen af te wisselen. Maak er soep van of puree.
• De groep vis, vlees, gevogelte, wild en ei is een belangrijke leverancier van  eiwitten, belangrijke bouwstoffen zijn voor ons lichaam. Eet regelmatig (vette) vis en matig het gebruik van vet en bewerkt vlees. Verwijder van vis zeer zorgvuldig de graten. Vispaté is een lekker alternatief.
• Tot de peulvruchten horen allerlei soorten bonen, erwten, linzen en producten zoals tahoe of tofu. Ze leveren veel goede voedingsstoffen, zoals eiwitten en veel vezels. Lekker bij de warme maaltijd, als dip (hummus) of een lekkere gladde gebonden soep.
• Olie en vet bevatten waardevolle vetzuren en vitamines die onmisbaar zijn voor je gezondheid. De voedingspiramide adviseert zoveel mogelijk natuurlijke vetten en olie te gebruiken, roomboter hoort hier ook bij! Voor mensen met kauw-en slikproblemen kan het bemeren van brood aan twee kanten handig zijn. Voeg bij ondergewicht of risico hierop aan de groentepuree een scheutje olie toe.
• Noten, zaden en pitten leveren veel waardevolle voedingsstoffen, vitamines, mineralen, vezels en goede vetten! Er zijn veel ver-schillende soorten noten, allen met karakteristieke eigenschappen, voedingsstoffen en smaak. Laat je verrassen door het grote aanbod. Bij kauw en slikproblemen kunnen noten-en zadenpasta’s een oplossing zijn evenals een drank van bijvoorbeeld amandelen.
• In de voedingspiramide worden alle producten waarmee je een zoete smaak aan je eten kan geven tot de zoetmiddelen gerekend. De voedingspiramide raadt aan sterk bewerkte zoetmiddelen zoals suiker of zoetstoffen te vermijden en te vervangen door natuurlijke bij voorkeur zo min mogelijk bewerkte zoetmiddelen. Hierbij kun je denken aan honing of gepureerde abrikozen. Beperk het aantal eet/ zoetmomenten tot zeven keer per dag (alle maaltijden meegerekend) voor het behoud van het gebit.
• Met kruiden en specerijen kun je op een heerlijke en gezonde manier je maaltijd op smaak brengen. Ook hebben ze een goed effect op je gezondheid. Kruiden en specerijen zijn rijk aan antioxidanten en andere gezondheid bevorderende stoffen. De voedingspiramide raadt aan ze dagelijks te gebruiken. Mijd scherpe kruiden omdat dit tot een hoestprikkel en verslikken kan leiden.

Wil je meer lezen over kauw-en slikproblemen en ben je in het bezit van het boek Voeding en Mondgezondheid? Lees dan meer in hoofdstuk 10 Kauwproblemen en hoofdstuk 11 Slikproblemen. Uitgebreide informatie over de voedingspiramide vind je hier