Vandaag nemen Manon Stultiens en Malou Willems de scriptieprijs in ontvangst. Reden om wat aandacht te besteden aan hun afstudeeropdracht met de titel: Zorgwens van dementerende ouderen in een verpleeghuis.
Het aantal dementerenden groeit evenals het aantal ouderen in Nederland. Mensen met dementie hebben een grote kans de eindfase van hun leven in een verpleeghuis te besteden. Voor mensen met dementie is het lastig zelfstandig de mondhygiëne op peil te houden, door vergeetachtigheid, afname van mobiliteit etc. De dementerende ouderen zijn hierdoor afhankelijk van de zorg in het verpleeghuis.
Mondzorg is dus essentieel voor de algemene gezondheid en het welzijn van ouderen. Door een slechte mondhygiëne hebben mensen meer kans een hoop lichamelijke aandoeningen zoals bijvoorbeeld longontsteking, ondervoeding en een snellere kans op de dood. Uit onderzoek blijkt ook dat een slechte mondhygiëne geassocieerd wordt met een lagere kwaliteit van leven. Dit heeft te maken met pijn in de mond, niet meer durven lachen door schaamte en uit de mond ruiken waardoor mensen afstand nemen (bijvoorbeeld een kleinkind wat niet meer op schoot komt zitten). Ondanks het belang blijkt de mondzorg in de praktijk lastig uitvoerbaar. Er is sprake van een tekort aan behandeltijd, maar ook aan scholing voor de verzorgenden. De motivatie bij de verzorgenden is niet overal hoog genoeg om de nieuwe kennis te implementeren. Dit dilemma kan verlicht worden door een goede participatie tussen de zorgverlener en de contactpersoon. Bij individuele preventie is sprake van maatwerk voor elke cliënt. Hierbij wordt bedoeld dat de zorg aangepast wordt aan de wensen van deze individuele cliënt, en hierdoor op individueel niveau mondproblemen worden voorkomen. Door de zorgwens van de contactpersoon te inventariseren kan er completere mondzorg geboden worden. De zorgwens (persoonlijke invulling van de behoefte aan zorg) kan per persoon verschillen, en hierdoor wanneer deze niet wordt besproken tekort schieten bij sommige cliënten. Om overbehandeling te voorkomen kan een zorgwens ook duidelijkheid geven of er wel of geen wens is voor het ontvangen van mondzorg. Wij verwachten dat de kwaliteit van zorg en leven verbetert voor de dementerende ouderen die wonen in een verpleeghuis door individuele mondzorg aan te bieden in de verpleeghuizen.
De hoofdvraag
Wat is de zorgwens van de contactpersoon voor zorgafhankelijke ouderen met dementie wonende in een verpleeghuis?
Om antwoord te geven op deze vraag werd er een inventariserend cross-sectioneel onderzoek gedaan onder 63 contactpersonen en dementerende ouderen, in Noordoost Brabant. Zij werden telefonisch ondervraagd aan de hand van de vragen die beschikbaar gesteld werden door middel van de Informed-App
Vijf verschillende zorgwensen:
Uit de resultaten blijkt dat er vijf categorieën zorgwensen zijn.
- Controle en dagelijkse gebitsverzorging door verzorgende
- Periodieke controle
- Geen belasting (‘zo min mogelijk’)
- Zorgwens overlaten aan behandelaar
- Esthetiek (door dagelijkse gebitsverzorging)
Periodieke controle en dagelijkse gebitsverzorging door verzorgende de meest verkozen zorgwenscategorie en 25 % van de ondervraagden kiest voor categorie 3.
Onderzoek of de zorgwens van de mondhygiënist overeenkomt met die van de contactpersoon
Uit het onderzoek blijkt dat het belangrijk is dat de zorgwens van de contactpersoon meegenomen wordt in het zorgplan van een dementerende oudere in een verpleeghuis. Dit is van belang omdat de zorgwens van de contactpersoon mogelijk niet overeenkomt met het zorgplan van de mondhygiënist. Wanneer de zorgwens en het zorgplan niet overeenkomt zal er door de mondhygiënist uitleg gegeven worden over eventuele risico’s en de voor- en nadelen van een behandeling. Vervolgens zal er in overleg met de contactpersoon een behandelplan voor de desbetreffende oudere worden opgesteld. Om individuele preventie na te streven bij elke cliënt is het van belang om de contactpersonen een stem te geven. Hierdoor kunnen er betere zorgplannen opgesteld worden ten behoeve van de desbetreffende ouderen.
De onderzoekers raden aan tijdens het intakegesprek voor inhuizing in het verpleeghuis de wensen over de mondzorg te bespreken. Ten slotte wordt aangeraden om persoonlijke tandheelkundige zorg aan te bieden in het verpleeghuis, hierdoor hoeven de dementerende ouderen niet naar een tandarts- of mondhygiënistenpraktijk te reizen. Daarnaast is het prettig voor de verzorgenden om een bekend gezicht te zien, maar ook om te weten welke hulp in te schakelen als er bijvoorbeeld mondklachten zijn. Een persoonlijke samenwerking kan de samenwerkingsrelatie versterken. Door de samenwerkingsrelatie tussen verzorgenden, mondhygiënist en de contactpersoon te versterken wordt beoogt de kwaliteit van zorg in het verpleeghuis te verbeteren.
Met de informed-app te gebruiken tijdens de intake, staan de zorgwensen in een keer voor alle belanghebbenden, inclusief contactpersonen in het dossier.
Wil jij ook afstuderen op dit onderwerp?
Malou en Manon hebben nog wat ideeën voor vervolgonderzoek. Naar aanleiding van dit onderzoek wordt aangeraden om in een vervolgonderzoek te inventariseren hoe de mantelzorger of contactpersoon de mondzorg op peil kan houden, voor het inhuizen in het verpleeghuis. Daarnaast kan onderzocht worden hoe tijdens de thuiszorg de mondzorg verbeterd kan worden, zodat er voor inhuizing in een verpleeghuis verbetering van de gebitssituatie is opgetreden.