Nog niet zolang geleden schreef de NOS : ‘600.000 kinderen nooit naar de tandarts’, zorgverzekeraars doen te weinig’ en de Trouw kopte: Veel kinderen gaan nooit naar de tandarts, maar hoe los je dat op? Als aanbieder van een V&M e-learning tandarts viel mijn oog hier meteen op.
Navigeer via onderstaand menu eenvoudig door de pagina:
- Van preventieve mondzorg naar preventieve zorg: ‘voorkomen is beter dan genezen
- Risicofactoren voor cariës en gebitsslijtage
- Wat kan de tandarts doen met betrekking tot deze informatie?
- De dietist als expert
- Vergoeding vanuit de basisverzekering
- Afwachten of zelf actie ondernemen?
- E-learning downloaden / contact opnemen
De aanleiding? Een brandbrief van Tandartsvereniging ANT aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Ondanks dat de tandheelkundige zorg voor de jeugd vergoed wordt in de basisverzekering, komt ongeveer 1/5 van de jeugd niet bij de tandarts terecht. Het gaat hierbij om ongeveer 600.000 kinderen. En zeggen de tandartsen: De verzekeraars kunnen deze kinderen gemakkelijk opsporen en in zicht brengen. ANT ging in gesprek met alle verzekeraars, maar alleen DSW ondernam actie. Het gevolg: 43 procent van de benaderde kinderen heeft naar aanleiding van de brief in de eerste helft van 2019 een bezoek aan de tandarts gebracht. Een fantastisch resultaat.
Van preventieve mondzorg naar preventieve zorg: ‘voorkomen is beter dan genezen’:
Ik ben zo ontzettend blij met de preventieve insteek van de ANT. De ANT schrijft niet voor niets:
‘De basis voor een leven lang een gaaf gebit in een gezonde mond wordt gelegd tijdens de jeugd.’
Maar eigenlijk als we het echt over preventie gaan hebben moeten we hier van maken:
De basis voor een leven lang een gaaf gebit in een gezond lichaam wordt gelegd tijdens de jeugd.
De gezonde mond is een onderdeel van een gezond lichaam en beide beginnen in de jeugd.
Ik stel daarom voor dat de tandarts in het kader van ‘voorkomen is beter dan genezen’ met de diëtist (en eventuele andere zorgverleners) samen gaat werken met als doel optimale (mond)gezondheid van het kind!
Zoals gezegd begint niet alleen een gezonde mond in de jeugd, ook een gezonde lichaam. Dit komt natuurlijk omdat tijdens de kindertijd de basis legt voor gezonde gewoontes die je de rest van je leven meeneemt zoals:
- gebit reinigen
- gezond eten
- voldoende bewegen
Maar als je het niet van je ouders leert, van wie leer je het dan wel? Hoe je gebit te reinigen leer je van de tandarts of mondhygiënist. Wat je het beste kan eten leer je van de diëtist. Bewegen leer je bij een sportclub, tijdens de gymnastiek les of via de fysiotherapeut.
Risicofactoren voor cariës en gebitsslijtage
De actie van de ANT is erg waardevol. Het is geweldig dat bij al deze kinderen de risicofactoren voor cariës en tanderosie met een risico-analyse in kaart is gebracht.
Daarnaast heeft de tandarts tijdens het eerste consult ook inzicht gekregen in de gezondheid van de patiënt door middel van de ASA checklist. Met deze gegevens heeft de tandarts een behandelvoorstel voor de mond gemaakt.
Een zeer mooie aanvulling hierop zou zijn als de tandarts de verzamelde informatie ook aan aanwend om de algehele gezondheid van de kinderen in kaart te brengen. Bijvoorbeeld de risicofactoren voor diabetes mellitus, zoals overgewicht.
Overgewicht is niet iets wat de tandarts standaard in kaart brengt. Het staat niet op de ASA-checklist. Veel tandartsen hebben geen weegschaal maar kunnen met de klinische blik wel iets zeggen over het gewicht van het kind. Dit vroegtijdig signaleren is bijdragen aan preventie. Overgewicht is een belangrijke voorspeller van de gezondheidsverwachtingen van het kind.
Gezamenlijke risicofactoren
Een gezonde mond, een gezond lichaam en een gezond gewicht kan je niet los van elkaar zien. En ook niet los van elkaar behandelen. Voeding is hierbij de overkoepelende factor.
Bij kinderen zijn het vooral de limonades, sportdranken en siropen die bijdragen aan de inname van suiker. De de helft van de vochtinname bij deze groep wordt geleverd door fris-en vruchtendrank. Dit ‘voedingsgedrag‘ beïnvloedt zowel het risico op cariës, tanderosie en overgewicht.
Wat kan de tandarts doen met betrekking tot deze informatie?
- Voedingsadvies geven
- Als uit de risico-analyse blijkt dat de voeding één van de risicofactoren is voor tanderosie en cariës geeft de tandarts een voedingsadvies. De richtlijnen van het ivoren kruis zijn hierbij leidend. Leefstijl-factoren zijn niet altijd de oorzaak van cariës. Cariës kunnen ook wijzen op een somatische oorzaak van een eetprobleem.
Tip: download hier de flyer als je nog op zoek bent naar leuk mateiraal: Tijs helpt kinderen minder snoepen.
Doorverwijzen - Als uit de inventarisatie blijkt dat er ook andere risicofactoren een rol spelen bij het ontstaan van cariës of gebitsslijtage dan heeft verwijzing naar de diëtist de voorkeur. Dit is ook het geval als er sprake is van overgewicht.
- Als in het vervolgconsult blijkt dat de kinderen (eigenlijk moet ik zeggen de ouders) het voedingsadvies NIET hebben opgevolgd is verwijzen ook zinvol. Dit is een reden om samen met de diëtist de behandeling voort te zetten. Het advies om samen te werken met een diëtist vind je ook terug in het cariës-preventie advies van het ivoren kruis uit 2011.
Voor tandartsen en mondhygiënisten, die meer aan preventie willen doen is er de gratis verwijstool, waarmee je snel een analyse maakt of verwijzen zinvol is.
De dietist als expert
Er zijn veel factoren in het advies die voor ruis kunnen zorgen. De diëtist heeft tijd om de persoonlijke motivatie van ouders en kind verder te onderzoeken, een persoonlijk voedingsplan op te stellen en uitleg te geven, rekening houdend met persoonlijke factoren. Vaak spelen ook emotionele en externe factoren een rol.
De diëtist is de expert als het gaat om eten. Zij heeft van alle medici en paramedici de meeste kennis over dit onderwerp. Na het succesvol afronden van de vierjarige opleiding tot diëtist ben je expert in de behandeling van ziekte met voeding en het behouden van gezondheid door middel van voeding. Omdat voeding zo’n breed onderwerp is zijn er ook specialisaties op ziektebeeld. Eén van de specialisaties is de voeding en mondgezondheid. Diëtisten specialiseren zich in dit onderwerp door middel van nascholing.
Diëtisten weten, dat er meestal huisartsen en specialisten aanschuiven in talkshows om over voeding te praten. Maar vraag mij niet: Waarom? De meeste (tand)artsen hebben maar vier dagen van hun 6-12 jarige studie aan dit onderwerp besteed.
Vergoeding vanuit de basisverzekering
De dieetzorg is net als de mondzorg voor jeugdigen tot 18 jaar in de basisverzekering opgenomen. Geld kan geen obstakel zijn om niet door te verwijzen. Voordelen van verwijzen naar de diëtist zijn:
- De diëtist heeft de tijd om de voeding en de achtergronden van het voedingspatroon in kaart te brengen
- De diëtist is expert in het maken van een stappenplan op maat
- De diëtist heeft productkennis en heeft de middelen om het advies concreet te maken
- De diëtist stelt samen met de het kind en de ouders een passend voedingsadvies op met haalbare doelen
- De diëtist geeft praktische tips en bespreekt de mogelijkheden tot verandering
Afwachten of zelf actie ondernemen?
De ANT besluit de brief aan het ministerie van VWS met: ‘Alle mondzorgverleners staan zeer gemotiveerd in de starthouding. Aan u om het startschot te geven. Wij rekenen dan ook op u om uw autoriteit en invloed als verantwoordelijk minister aan te wenden en alle zorgverzekeraars te wijzen op hun zorgplicht en maatschappelijke verantwoordelijkheid.’
Waarom zelf geen actie?
Ik zou willen voorstellen dat tandartsen daar niet op wachten en zelf lokaal de verantwoordelijkheid nemen. Zoek samenwerking met mondhygiënisten, diëtisten, fysiotherapeuten en huisartsen in de buurt en start lokaal een campagne om de gezondheid (inclusief de mondgezondheid) actief te verbeteren door middel van advies omtrent gebitsreiniging, voeding en beweging.
Via de lokale huisarts of via de lokale school kan je veel patiënten bereiken. Je kan ook afspraken maken over onderling actief doorverwijzen of een gezamenlijke reclame campagne doen. Met wat team-effort kom je al erg ver. Het duurt misschien wat langer voordat je bent waar je wilt zijn, maar je hoeft in ieder geval niet te wachten totdat de overheid wat gaat doen.
Wat de overheid van mij mag doen is antwoord geven op de vraag: Hoe gaan we de preventieve gezondheidszorg bekostigen? Want als dit preventieve jeugdzorg project succesvol verloopt, wie verdient er dan straks nog een boterham?
E-learning Tandarts downloaden / Contact opnemen
Ben jij een KRT tandarts en wil je meer over dit onderwerp weten? Je krijgt 16 KRT punten voor het volgen van de e-learning voeding en mondgezondheid. Mondhygiënisten ontvangen 16 KRM punten.
Heb je een vraag of opmerking? Neem eenvoudig contact op via het contactformulier.