KIMO-richtlijn Cariës bij jeugdigen

Preventie en leefstijl bij cariës.
Hoe ontstaan cariës? Wie al een tijdje meegaat leerde ooit dat het een infectieziekte was. Maar nu is er een nieuwe hypothese. Een hypothese die het belang van leefstijl ondersteunt.

De ecologische plaque hypothese

Volgens de ecologische plaque hypothese is de oorzaak van cariës gelegen in een veranderde samenstelling van de biofilm.

Darmmicrobiota en mondmicrobiota

Deze nieuwe hypothese sluit goed aan bij de bevindingen uit onderzoek. Bij een voeding hoog in fermenteerbare koolhydraten verandert de samenstelling van de bacteriën in de plak naar een meer cariogene soort. Dit komt overeen met de invloed van voeding op de darmmicrobiota. Het eten van vezels beïnvloedt de de darmmicrobiota positief. Het eten van suiker zorgt voor een shift richting dysbiose. De verhoudingen tussen de gunstige en ongunstige bacteriën is niet meer in balans.

Het is te verwachten en deels aangetoond dat de voedingsadviezen die de darmmicrobiota gezond houden ook gunstig zijn voor de mondbiotica en de samenstelling van de biofilm. Een voeding met veel onbewerkte producten met veel vezels, vitamines en mineralen en weinig suiker.

Vezels hebben een gunstig effect op de samenstelling van bacteriën. Adviseer je cliënten daarom 300-500 gram groente per dag, 2 stuks fruit en 2 x per week peulvruchten. Adviseer aanvullend volkorengraanproducten.

Ontspoorde biofilm

Cariës ontstaan op basis van een ontspoorde biofilm. Behandeling is er op gericht de biofilm te herstellen en het cariësproces tot stilstand te brengen. De biofilm in balans brengen doet de mondhygiënist of tandarts door middel van drie interventies:
1.Voedingsadvies

2.Mondhygiëne

3.Fluoride (Fluoride verhoogt de hardheid van het tandweefsel tegen inwerking van zuren).

Risico op cariës

Volgens het nieuwe denken in de cariologie is het risico op cariës verhoogd als de bacterie-samenstelling in de biofilm verandert naar meer cariogeen. Je kan dit in kaart brengen door de activiteit van de cariës te meten. Als de cariës actief zijn, is het cariës risico verhoogd. Niet-actieve cariës duiden op een verlaagd risico. Een risicoprofiel stel je op door de mondhygiëne (PMO en anamnese) , fluoride (anamnese), speeksel (PMO en speekselonderzoek), algemene gezondheid (medische en sociale anamnese) en voedingssgedrag (preventieve voedingsanamnese) in kaart te brengen.

Preventie

De behandeling van caviteiten bij jeugdigen is vooral PREVENTIE. Tijdens de nascholing over de KIMO-richtlijn was dit een van de belangrijkste boodschappen. Het advies is om vanaf 9 maanden het basisadvies cariës-preventie in te zetten. Voor het gemak nog even de basis-adviezen van het ivoren kruis, aangevuld met wat aandachtspunten.

Het basisadvies cariës-preventie

Mondhygiëne en fluoride

• Poets de gebitselementen 2x per dag
  2 minuten met de juiste fluoride tandpasta.
• Voor kinderen van 2-4 is dit fluoride peutertandpasta
• Voor kinderen van 5 jaar en ouder is dit een kinder-of junior tandpasta
• Voor kinderen van 0-1 jaar is het advies 1 x per dag te poetsen (na doorbreken eerste tand) met de fluoride peuter tandpasta.
• Laat ouders de tanden napoetsen tot een leeftijd van ongeveer 10 jaar
• Aanvullend fluoride gebruik is in overleg en persoonsgebonden

Basisadvies Voeding